چگونه بهترین سیستم آموزشی دنیا، سیستم آموزشی فنلاند است؟

اگر به دنبال تحصیل در کشوری خارجی هستید، احتمالا تا به امروز در مورد کیفیت بالای سیستم آموزشی فنلاند شنیده باشید. موضوعاتی مختلفی در مورد فنلاند وجود دارد که باعث می‌شوند این کشور جز بهترین گزینه‌ها برای مهاجرت قرار گیرد؛ از جمله این موارد می‌توان به سیستم آموزشی عالی، سطح بالای رفاه زندگی، درآمد مناسب، امنیت شهری و … اشاره کرد. برای دوستداران طبیعت، فنلاند تقریباً مانند یک رویا به نظر می‌رسد. فنلاند جنگلی ترین کشور اروپاست که بیش از 186000 دریاچه در خود جای داده و جای تعجب نیست که این کشور به سرزمین هزار دریاچه ملقب شده است.

حقایقی در مورد کشور فنلاند

• فنلاند کجا قرار دارد؟ فنلاند در شمال اروپا قرار گرفته است. این کشور از شمال غربی با سوئد، از شمال با نروژ و از شرق با روسیه همسایه است.
• مساحت فنلاند چقدر است؟ فنلاند 338462 کیلومتر مربع مساحت دارد.
• فنلاند چند نفر سکنه دارد؟ حدود 5.5 میلیون نفر در فنلاند زندگی می‌کنند که با تراکم جمعیت 16 نفر در هر کیلومتر مربع مطابقت دارد.
• نام پایتخت فنلاند چیست؟ پایتخت فنلاند هلسینکی است.
• در فنلاند به چه زبانی صحبت می‌شود؟ زبان‌های رسمی فنلاندی و سوئدی است اما بسیاری از مردم انگلیسی و آلمانی را نیز می‌دانند.

تغییرات سیستم آموزشی فنلاند از قرن شانزدهم تا به امروز

سیستم آموزشی فنلاند خیلی موفق است اما حتما پشت این سیستم موفق یک تاریخچه خاص است که امروزه فنلاند را به اینجا رسانده است. در قرن 16 میلادی، جریان لوتریانیسم اتفاق افتاد که همین جریان سبب رشد زیادی برای سطح علمی کشور فنلاند شد. طبق آموزش‌های لوتر، تمامی افراد مسیحی باید می‌توانستند کتاب مقدس را به زبان خود مطالعه کنند. این موضوع با گذشت زمان تاکید بیشتری روی سوادآموزی کرد و برای اینکه همه افراد را مجبور به یادگیری خواندن و نوشتن کنند، قوانین خاصی پیاده کرده بودند؛ به طور مثال اچرای مراسم رسیدن از دوران کودکی به جوانی، فقط برای مسیحیانی انجام می‌شد که سواد داشتند.

این موضوع تا قرن 18ام ادامه داشت و در آن دوران حداقل 50 درصد مردم فنلاند توانایی خواندن و نوشتن را داشتند که درصد فوق العاده‌ای است. یک قرن بعد و در قرن نوزدهم، 80 درصد مردم فنلاند سواد داشتند و تا سال‌های 1890 به بالای 95 درصد رسید. اولین سیستم آموزشی که وارد فنلاند شد، سیستم آموزشی کشور سوئد بود. این سیستم برای سال‌ها در فنلاند اجرا شد اما در اواخر قرن نوزدهم تغییرات مثبت زیادی در آن‌ها اعمال شد.

به طور مثال همه دانش آموزان امکان ثبت نام در مدرسه گانساکولو را داشته و در این مدارس به همه آن‌‌ها ناهار داده می‌شد اما در مقابل مدرسه آپیگالو قرار داشت. هر شخصی توانایی ثبت نام در این مدارس را نداشت و فرزندان خانواده‌های کم درامد شانس تحصیل در آن را پیدا نمی‌کردند؛ در صورتی که لزوم ادامه تحصیلات ثبت نام در همین مدارس بود.

پس از جنگ جهانی دوم، کشور فنلاند دچار مشکلات اقتصادی و سیاسی زیادی شد اما همین مشکلات پیش زمینه رشد سیستم آموزشی را فراهم کردند. در ان دوران دولت فنلاند تصمیم گرفت در تمامی بخش‌های مدیریتی خود تجدید نظر کرده و برای بخش آموزش هم یک سیستم جدید ارائه دهد. طبق سیستم جدید همه دانش آموزان فرصت آموزشی برابری داشته و می‌توانستند در صورت علاقه به تحصیل ادامه دهند.

سیستم آموزشی فنلاند در حال حاضر چگونه است؟

یک سوال رایج که برای اغلب افراد مطرح می‌شود این است که چه چیزی در مورد سیستم آموزشی فنلاند وجود دارد که  باعث می‌شود از آن به عنوان بهترین سیستم آموزشی دنیا یاد کنند؟ آموزش فنلاند به دلیل “بهترین” بودن، سهم خود را از تبلیغات سراسر جهان دریافت کرده و کمتر کسی است که نداند سیستم آموزشی فنلاند چقدر محبوب است.

در سال‌های اخیر، فنلاند به عنوان شادترین کشور جهان انتخاب شده و این عنوان اشتیاق مردم برای مهاجرت به فنلاند را افزایش داده است. بسیاری در این فکر هستند که چرا و چگونه فنلاند شادترین کشور جهان است؟ ما بر این باوریم که این امر ارتباط زیادی با سیستم آموزشی فنلاند دارد. سیستم آموزشی فنلاند در جهتی حرکت می‌کند که نشان دهد صادق بودن، منصف بودن و اعتماد به دیگران تا چه حد در زندگی اجتماعی مهم است.

حقیقت این است که فنلاند در همه رتبه‌بندی‌های PISA (برنامه ارزیابی بین‌المللی دانش‌آموزان) جایگاه اول را در دست ندارد اما در آخرین رتبه‌بندی، فنلاند تنها کشوری است که در آن دانش‌آموزان هم سطح علمی بالا و هم رضایت زیادی از زندگی دارند. این موضوع به شدت تحت تأثیر این واقعیت است که دانش آموزان فنلاندی تعادل سالمی بین زندگی مدرسه و اوقات فراغت داشته و به آن‌ها این امکان را می‌دهد که بیشتر در فعالیت‌های مختلف فوق برنامه شرکت کنند. تعادل سالم بین مدرسه و زندگی عادی دانش آموزان، باعث می‌شود کیفیت زندگی آن‌ها بالاتر از دانش آموزان سایر کشورها باشد.

• پیش دبستانی: بین 6 تا 7 سالگی
• مدارس جامع: بین 7 تا 16 سالگی
• دبیرستان ( اختیاری) یا مدارس فنی حرفه‌ای ( اختیاری) : 16 تا 19 سالگی
• دوره سوم شامل مقاطع دانشگاهی که بین 3 الی 4 سال طول می‌کشند.

پاسی سالبرگ، استاد سیاست آموزشی، تاکید می‌کند که موفقیت سیستم آموزشی فنلاند از عوامل مختلفی نشات گرفته است. این استاد، موفقیت سیستم آموزشی را مدیون تحقیقات و الهام از سایر سیستم‌های آموزشی می‌داند. برای طراحی این سیستم آموزشی، مسئولان آموزش و پرورش، معلمان و مسئولین با یکدیگر همکاری کرده و در نهایت به یک هدف ثابت رسیدند: به همه کودکان فرصت‌های یادگیری برابر داده شود.

به طور کلی پاسخ کوتاهی برای اینکه چرا سیستم آموزشی فنلاند واقعاً اینقدر موفق است وجود ندارد، اما ما فهرستی از 9 عنصر را جمع آوری کرده‌ایم که در موفقیت سیستم آموزشی فنلاند نقش دارند؛ در ادامه به مرور این دلایل خواهیم پرداخت.

1. فرصت‌های برابر، یکی از فاکتور‌های مهم در موفقیت سیستم آموزشی فنلاند

هدف اصلی سیستم آموزشی فنلاند ارائه آموزش همگانی با کیفیت خوب است. این بدان معناست که فرصت‌های آموزشی رایگان، فراگیر و جامع برای همه شهروندان فراهم شده است. در کشور فنلاند فرقی نمی‌کند که در چه سطحی زندگی می‌کنید، همه افراد فرصت‌های یکسانی دریافت کرده و این موضوع باعث می‌شود افراد با استعداد بتوانند به موفقیت زیادی دست پیدا کنند.

2. یادگیری از طریق بازی

در کشور فنلاند و قبل از ورود کودکان به مدرسه، تأکید زیادی بر یادگیری از طریق بازی وجود دارد. مهدکودک‌های فنلاند از برنامه درسی ملی آموزش و مراقبت از کودکان (ECEC) پیروی می‌کنند که این برنامه بر بازی، سلامتی و رفاه کلی کودک تمرکز کرده است. در فنلاند اعتقاد بر این است که بگذارید بچه‌ها، بچه باشند. به آن‌ها قدرت دهید تا خلاقیت طبیعی خود را کشف کنند! این اتفاقی است که دقیقا در مهد کودک پیش می‌آید، کودکان یاد می‌گیرند خلاقیت خود را تقویت کرده و با بازی نکات مختلفی یاد بگیرند.

3. یادگیری شخصی

مدارس و دانش آموزان بر اساس نمرات امتحانی رتبه‌بندی نمی‌شوند زیرا هیچ آزمون استاندارد ملی وجود ندارد. در سیستم آموزشی فنلاند یادگیری برای هر دانش آموزی، با تقویت نقاط قوت و حمایت از چالش‌های آن‌ها شخصی‌سازی می‌شود. پیشرفت هر دانش آموز از طریق نتایج یادگیری برنامه درسی دنبال می‌شود.

دانش آموزان تشویق می‌شوند تا مسیر یادگیری شخصی خود را از طریق سیستمی دنبال کنند که نقاط قوت آن‌ها را تقویت کرده و تمام جوانب زندگی آن‌ها را در نظر بگیرد؛ به عبارتی هیچ “بن بستی” در سیستم اموزشی فنلاند وجود ندارد زیرا مسیر یادگیری آن‌ها منعطف است.

4. عدم وجود تست استاندارد

فقدان تست استاندارد جنبه دیگری است که برای بسیاری تعجب‌آور است. یادگیری دانش‌آموزان از طریق روش‌های کیفی مختلف ارزیابی می‌شود که بر رشد کلی دانش‌آموز و یادگیری مهارت‌ها تمرکز می‌کند، نه مهارت‌های حفظی و نمرات کمی. فنلاند با رد تست استاندارد، مسیر خود را با تمرکز بر برابری، حرفه‌ای بودن و همکاری ترسیم کرده است.

5. حداقل تکالیف

سن معمولی برای شروع کلاس اول زمانی است که کودک 7 ساله است. در سال‌های اول مدرسه، تکالیف بسیار کم بوده و روزهای مدرسه کوتاه است. این باعث می‌شود کودکان زمان بیشتری برای بازی و سرگرمی‌های بعد از مدرسه و توسعه مهارت‌های خود داشته باشند. این موضوع هم‌چنین سطح رضایت دانش آموزان از زندگی را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.

6. روش‌های یادگیری نوین

طیف گسترده‌ای از ابزارها و منابع دیجیتال برای دانش آموزان فنلاندی و به منظور یادگیری علوم مختلف استفاده می‌شود. امکانات بی شمار و معرفی جدیدترین روش‌های یادگیری دیجیتالی سبب شده دانش آموزان اشتیاق بیشتری برای مطالعه داشته باشند.

7. یادگیری در تمامی سنین

سیستم آموزشی فنلاند باعث ترویج یادگیری مادام العمر می‌شود. مهم نیست که فرد در چه سنی و در چه مرحله ای از زندگی باشد، همیشه می‌تواند از طریق سیستم انعطاف پذیر به تحصیل ادامه دهد.

8. معلمان مستقل

معلمان فنلاندی پس از گذراندن دوره‌های دانشگاهی وارد این حرفه می‌شوند. معلمان فنلاندی در این سیستم ازادی عمل زیادی داشته و همین موضوع هم نقش پر رنگی در موفقیت سیستم آموزشی کشور ایفا می‌کند. معلمان از طریق استقلالی که به آن‌ها داده می‌شود انگیزه می‌گیرند تا پلن آموزشی مختص به کلاس خود را برنامه ریزی کنند.

بخش بزرگی از آموزش هر معلم این است که یاد بگیرد چگونه تدریس را برای انواع مختلف یادگیرندگان انجام دهد زیرا ویژگی‌های دانش آموزان با هم متفاوت بوده و معلم با علم بر این ویژگی‌ها باید بتواند بهترین روش تدریس را در کلاس پیاده کند.