کشور فنلاند یکی از پیشرفتهترین و جامعترین سیستم های رفاهی در جهان را دارد که برای تضمین شرایط زندگی مناسب برای همه فنلاندیها طراحی شده است. هسته اصلی رفاه در فنلاند عبارت است از بیمه اجتماعی (مثل مستمری، مزایای بیماری و بیکاری، غرامت کارگران)، رفاه (کمک خانواده، خدمات مراقبت از کودک، خدمات برای معلولان) و یک سیستم جامع سلامت که مجموع آنها سبب میشود ساکنین این کشور با کمترین دغدغه ممکن به زندگی خود ادامه دهند.
تاریخچه سیستم رفاه در فنلاند
در سالهای پایانی قرن نوزدهم، سیاست اجتماعی فنلاند کاهش اختلاف بین طبقات اجتماعی کشور را هدف قرار داد. در آن دوران معدود قوانین اجتماعی موجود بیشتر برای نیازهای گروههای خاص تنظیم شده بود تا کل جامعه و این موضوع باعث ایجاد مشکلات متعددی شده بود. در سال 1937 برنامه بازنشستگی ملی به شدت ناکافی بنظر میرسید و از همین رو اقداماتی برای کمک به مادران نیازمند اجرا شد.
سیستم تأمین اجتماعی فنلاند تقریباً در سه دهه اول پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شد. تنها پس از جنگ جهانی دوم بود که سیاستهای اجتماعی فنلاند ویژگیهایی را به دست آورد که آنها را به سایر نظامهای اجتماعی شمال اروپا شبیه کرد. به گفته اریک آلارد، جامعه شناس فنلاندی، ویژگی بارز سیستم رفاه شمال اروپا کامل بودن آن بود. برخلاف سیستمهای رفاهی ایالات متحده یا اکثر کشورهای اروپای غربی، سیستمهای رفاهی کشورهای شمال اروپا کل جمعیت را در بر گرفته و محدود به گروههای خاصی نیست.
هزینههای اجتماعی فنلاند حدود 7 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور در سال 1950 را تشکیل میداد؛ تقریباً به اندازه سوئد، دانمارک و نروژ. در اواسط دهه 1980 هزینههای اجتماعی فنلاند در مقایسه با سایر کشورها به حدود 24 درصد افزایش یافته بود. کمتر از 10 درصد از این هزینهها توسط حقوق بگیران فنلاند پرداخت شده و مابقی آن از طرف دولت و کارفرمایان به طور مساوی تامین میشد. تا نیمه دوم دهه 1970، کارفرمایان فنلاندی نسبت به همتایان خود در سایر کشورها نسبت بیشتری از تامین اجتماعی پرداخت میکردند.
سیستم رفاه در فنلاند اندکی پس از جنگ جهانی دوم توجه خود را به مراقبت از مادر و کودکان معطوف کرد. در سال 1957 دولت برنامه بازنشستگی ملی بهبود یافتهای را ارائه کرد و آن را با صندوقهای بازنشستگی خصوصی در اوایل دهه 1960 تکمیل کرد. کمکهای بیکاری در سالهای 1959 و 1960 سازماندهی شد و در سال 1972 اصلاح شد. قوانین دهه 1950 و 1960 نیز مستلزم ایجاد شبکه بیمارستانی، آموزش کادر پزشکی بیشتر و ایجاد طرح بیمه درمانی از سال 1963 تا اوایل دهه 1970 بود. سیستم مزایای مسکن در دهه 1960 گسترش یافت و به تعداد بیشتری از افراد تعلق گرفت. در دهه 1980 سیستم رفاه فنلاند با استانداردهای نوردیک مطابقت داشت و توسط اکثر فنلاندی ها مورد قبول قرار گرفت. همه احزاب سیاسی اصلی برای حفظ آن تلاش کرده و نقش آن در جامعه فنلاند برای دهههای آینده مطمئن به نظر میرسید.
در پایان سال 2017 مؤسسه بیمه اجتماعی فنلاند (KELA) به 3,764,362 نفر کمک هزینههای پزشکی، به 1,003,635 نفر کمک هزینه مراقبت از کودک، به 643,153 نفر مستمری بازنشستگی, 268,537 کمک هزینه از کار افتادگی و 286,630 کمک هزینه بیماری اعطا کرد.
طرح بازنشستگی کشوری در فنلاند
اولین طرح ملی بازنشستگی سالمندان فنلاند به سال 1937 برمیگردد اما بودجه طرح آن چنان ضعیف بود که قانون جدید بازنشستگی ملی در سال 1957 به اجرا درآمد. در اواخر دهه 1980، این قانون که تا حدودی اصلاح شده بود، هنوز اساس طرح ملی بازنشستگی فنلاند بود که برای همه ساکنان بالای 16 سال قابل استفاده بود. اتباع غیراسکاندیناوی نیز در صورتی که حداقل پنج سال در فنلاند زندگی کرده باشند، از این مستمری برخوردار بودند. کسانی که محل سکونت خود در اسکاندیناوی را ترک میکردند، تنها میتوانستند یک سال حقوق بازنشستگی دریافت کنند.
در حال حاضر مستمری ثابت میتواند به افراد بالای 65 سال و افراد شانزده تا شصت و چهار ساله که دیگر قادر به کار نیستند، تعلق گیرد. در برخی موارد به بیکاران طولانی مدت در اواخر دهه پنجاه یا اوایل دهه شصت زندگی هم این مستمری ثابت اختصاص مییابد.
پرداختهای مستمری ملی برای همه یکسان است. به این مبلغ کمک هزینههایی اضافه شد که به وضعیت تأهل مستمری بگیر، هزینه زندگی در محل سکونت و سایر مستمریهایی که دریافت میکرد، بستگی داشت. میتوان برای فرزندان تحت تکفل، سطح ناتوانی و هزینههای مسکن، و جانبازان جنگ داخلی و جنگ جهانی دوم، کمکهای اضافی پرداخت کرد.
مزایای کارکنان در فنلاند
قانون بازنشستگی کارگران در سال 1961 برای تکمیل طرح ملی بازنشستگی به تصویب رسید. این قانون اگرچه برای فنلاندیهای روستایی – که تا دهه 1960 اکثریت جمعیت را تشکیل میدادند – کافی بود اما مزایای کافی برای ساکنان شهرها فراهم نمیکرد. در طول دهه بعد، طرحهای مستمری اجباری اضافی برای کارگران موقت، کارمندان دولت محلی و ایالتی، کارمندان کلیسای ایالتی و افراد خوداشتغال در قانون گنجانده شد. طرح تکمیلی نیز در پایان دهه برای کشاورزان تدوین شد. دریانوردان از سال 1956 یک برنامه مرتبط با درآمد داشتند و از سال 1986 کسانی که در مشاغل آزاد مانند بازیگری و نویسندگی کار میکردند نیز تحت پوشش قرار گرفتند. این طرحهای بازنشستگی شغلی به طور کامل توسط کارفرمایان، خصوصی یا دولتی تأمین میشد. مؤسسه تأمین حقوق بازنشستگی مرکزی مسئولیت نگهداری سوابق اشتغال و مزایا را بر عهده داشت.
به طور کلی سن عادی بازنشستگی 65 سال است و مستمری پرداختی بر اساس میانگین درآمد کسب شده در چهار سال آخر کار( که دو سال قبل از بازنشستگی به پایان رسیده)، تعیین میشود.
بیمه سلامت
قانون بیمه سلامت در سال 1963 ، بیمه درمانی را در فنلاند معرفی کرد. از سال 1964 در صورت از دست دادن دستمزد به دلیل بیماری یا مرخصی زایمان، دولت وظیفه تامین مالی به آن شخص را بر عهده میگرفت. سه سال بعد دولت شروع به پرداخت قبوض پزشکی این افراد هم کرد که مبلغ قابل توجهی از درامد اشخاص را به خود اختصاص میدهد. تا قبل از اجرایی شدن این قانون، تنها اقلیت کوچکی از مردم که عمدتاً کارمندان شرکتهای بزرگ بودند، بیمه درمانی داشتند.
تمام افرادی که بیش از مدت کوتاهی در فنلاند اقامت داشته باشند از این طرح بهره مند میشوند. اتباع خارجی برای دریافت وجه باید نزد مقامات بهداشتی محلی ثبت نام نمایند. در دهه 1980 متوسط دستمزد روزانه برای جبران از دست دادن درآمد ناشی از بیماری، حدود 80 درصد دستمزد معمولی بود و میتوانست تا 300 روز کاری نیز برسد. مراقبتهای بیمارستانی در بیمارستان های دولتی به طور کلی رایگان بود و سایر غرامت ها 60 درصد هزینه های پزشک، 75 درصد هزینه های آزمایشگاهی و 50 درصد هزینه های دارو است.
مزایای زایمان حدود 80 درصد درآمد برای حدود یک سال بوده و میتواند پنج هفته قبل از تاریخ مورد انتظار تولد شروع شود.
رفاه در فنلاند : بیمه بیکاری
هر جویای کار در کشور فنلاند، حق دریافت کمک هزینه اولیه روزانه حدود 25 یورو را دارد. این کمک هزینه تا زمانی که گیرنده بیکار باشد معتبر است. بیکارانی که متعلق به صندوق بیکاری هستند (حدود 80 درصد فنلاندی ها) و حداقل 26 هفته در 2 سال گذشته کار کرده اند، از مزایا برخوردار هستند.
کارگرانی که در اواخر دهه 50 زندگی خود نتوانستهاند کاری پیدا کنند، میتوانند از مزایای بیکاری برابر با مستمری از کارافتادگی برخوردار شوند. تا پایان سال 2017، فنلاند بیش از 4491 میلیون یورو کمک هزینه بیکاری به 369100 نفر پرداخت کرده است که به 11 درصد از جمعیت 18 تا 64 ساله فنلاند تعلق گرفت.
غرامت کارگران
کارگری که از صدمات ناشی از کار رنج میبرد با پرداختهایی که هزینههای پزشکی و توانبخشی را پوشش میدهد، حمایت مالی میشود. اگر صدمات منجر به ناتوانی دائمی شود کارگر می تواند 85 درصد حقوق خود را بابت ناتوانی خود دریافت کند. بازماندگان فرد متوفی، حق دریافت حقوق بازنشستگی و کمک هزینه قابل توجهی برای مراسم تدفین دارند.
کمک خرجی خانواده
حمایت خانواده در کشور فنلاند اهمیت زیادی دارد. همه والدین قبل و بعد از تولد کودک خود اطلاعات، توصیه های بهداشتی و آموزشی، واکسیناسیون و موارد مشابه را از بیمارستان های دولتی کودکان دریافت میکنند. آنها همچنین وضعیت جسمی، روانی و اجتماعی کودکان را رصد کرده و به طور مرتب فرزند خود را تحت نظر پزشک معاینه میکنند.
حمایت مالی برای خانواده های دارای فرزند در قالب مزایای نگهداری و مراقبت از کودک و مزایای زایمان در دسترس است. حمایت از کودکان به دهه 1930 برمیگردد و یکی از قدیمیترین بخشهای سیستم رفاه در فنلاند است.
کمک هزینه مراقبت از کودک از دهه 1970 به آن دسته از والدینی پرداخت میشود که برای مراقبت از کودکان خردسال در خانه مانده یا از شخص دیگری برای این کار کمک میگیرند. بر اساس قوانین دهه 1930 برای هر بارداری کمک هزینه زایمان پرداخت میشد اما پس از آن دولت تصمیم گرفت یک بسته حمایتی برای مراقبت از کودک به مادر هدیه دهد تا بتواند با کمک آن به خوبی از فرزند خود مراقبت کند.
خدمات مراقبت از کودک
همه خانوادههای فنلاندی طبق قانون به مهدکودک عمومی دسترسی دارند. این خانوادهها هزینههای نسبتاً کمی را نیز بر اساس قانون دریافت میکنند. در دسترس بودن مراقبت روزانه با کیفیت (کارکنان دارای مدارک دانشگاهی) به مادران فنلاندی این اجازه را که بیشتر از سایر نقاط جهان به دنبال مشاغل خارج از خانه باشند.
والدین میتوانند تا سومین سالگرد تولد کودک از مرخصی کاری بدون حقوق استفاده کنند. قانون رفاه کودکان در سال 1983 دولت های محلی را مسئول مراقبت از کودکان کرد و به آنها قدرت داد تا در صورت نادیده گرفته شدن یا سوء استفاده جدی از کودک، اقدامات لازم را انجام دهند. در اواسط دهه 1980 حدود 2 درصد از کودکان فنلاند تحت تأثیر این قانون قرار گرفتند. قانون دیگری در سال 1983 تنبیه بدنی کودکان را مانند سایر کشورهای شمال اروپا غیرقانونی اعلام کرد.
خدمات برای معلولان : رقاه در فنلاند
قانون رفاه معلولین فنلاند مسئولیتهایی را برای درمان معلولان جسمی تعیین میکند. این تسهیلات مسکن، آموزش شغلی، محیط های کاری و توانبخشی فیزیکی را فراهم میکرد. در پایان دهه 1980 حدود 30000 فنلاندی معلول ذهنی وجود داشت که از این تعداد 10000 نفر از کمکهای مالی دولت بهره میبرند. از آنجایی که مکانهای کافی برای پذیرش همه معلولان ذهنی وجود نداشت، برخی از این افراد در خانههای شخصی یا خانههای سالمندان مستقر شدند.
خدمات ترک اعتیاد
جامعه فنلاند به طور سنتی الکل را نه به عنوان بخشی از زندگی روزمره، بلکه به عنوان چیزی که در مناسبتهای خاص مصرف میکرد، میشناخت. شواهد پزشکی این عادت مضر نشان میداد که مرگ و میر ناشی از مسمومیت حاد الکلی در فنلاند هفت برابر بیشتر از سوئد و بیست برابر بیشتر از دانمارک بود. به دلیل مشکلات مردم با الکل، این کشور از سال 1919 تا 1931 ممنوعیتی را بر علیه الکل اعمال کرد. اقدام بعدی علیه مصرف الکل، قانونی در سال 1976 بود که تبلیغات الکل را در اکثر نشریات ممنوع کرد. اقدام دیگر این بود که هزینه الکل را از طریق مالیات بالا افزایش داد، به طوری که در اواسط دهه 1980 مالیات الکل منبع مهم درآمد خارجی برای فنلاند بود.
در دهه 1980 بسیاری از افراد هنوز هم به مصرف بالای الکل اعتراض داشتند. دولت فنلاند برای حل این مشکل روش جدیدی را پیش گرفت. وزارت امور اجتماعی و بهداشت یک بخش ویژه در مورد سوء مصرف مواد معرفی کرد. مقامات محلی امکانات مختلفی را برای الکلیها فراهم کردند از جمله کلینیکها، پناهگاهها و پناهگاههای اضطراری که 24 ساعت شبانهروز باز بودند و درمانهای توانبخشی را ارائه میدادند.
سیستم مراقبت های بهداشتی فنلاند
بیمارستان دانشگاه تامپره یکی از بهترین مراکز پزشکی است که در کشور فنلاند تاسیس شده و میتوان برای انواع بیماریها به آن مراجعه کرد. کلینیکهای دانشگاهی و کلینیکهای مرکزی به صورت عمومی اداره شده و هزینه کمی یا هیچ هزینهای از بیماران دریافت نمیکنند. بودجه این مراکز از دولت تامین میشود تا ساکنین فنلاند توان مراجعه به پزشک را داشته باشند.
در نیمه دوم دهه 1980، فنلاندی ها از استاندارد بهداشتی برخوردار بودند که کاملاً با سایر کشورهای توسعه یافته قابل مقایسه بود و از همان زمان تا به امروز تاکید زیادی روی سلامت و بهداشت مردم داشته باشد.
با توجه به قوانین اجتماعی کشور فنلاند، میتوان جمع بندی کرد که رفاه در فنلاند مانند سایر کشورهای شمالی اروپا در سطح بالایی قرار داشته و این قوانین به مهاجران هم کمک میکنند تا زندگی بهتری را برای خود بسازند. چنانچه برای سفر به فنلاند نیاز به مشاوه دارید، میتوانید با کارشناسان ما در فنلاندکیو تماس گرفته تا راهنماییهای لازم خدمت شما ارائه گردد.